کلید اتوماتیک

شاید برای شما سوال باشد که کلید‌های اتوماتیک از چه مزایا و مشخصاتی برخوردار می‌باشند. در این مقاله قصد داریم که اطلاعات مفیدی در این رابطه در اختیار شما عزیزان قرار دهیم پس تا آخر این مطلب ما را همراهی کنید.

کلید اتوماتیک چیست؟

به وسیله‌‌ای که از آن برای حفاظت از دستگاه‌های برقی و تجهیزات مختلف از جمله کابل و سیم‌های مدار، مدارات روشنایی مراکز مسکونی و صنعتی، دستگاه‌های صنعتی و… در برابر عواملی مثل اتصال کوتاه و اضافه بار استفاده می‌کنند، کلید اتوماتیک می‌گوییم؛ نام دیگر کلید‌های اتوماتیک کلید کمپکت است. تفاوت بارز بین کلید‌های اتوماتیک با کلید‌های غیر اتوماتیک، وجود رله‌هایی در ساختار کلید‌های اتوماتیک می‌باشد که هر کدام از آن‌ها وظیفه خاصی را به عهده دارند، اما کلید‌های غیر اتوماتیک صرفا جهت قطع و وصل کردن مورد استفاده قرار گرفته و بدون رله می‌باشند؛ به طور مثال کنتاکتور یک نوع کلید غیر اتوماتیک می‌باشد.

قابل ذکر است که کلید‌های اتوماتیک دارای انواع مختلفی می‌باشند که هر کدام از آن‌ها ویژگی و مزایای متفاوتی دارند. کلید‌های های اتوماتیک را به صورت کاملا حساس می‌سازند تا این کلید‌ها در برابر جریان‌های هجومی در شبکه مجبور به واکنش باشند؛ این جریان‌های هجومی شامل اتصال دو فاز به یکدیگر، اتصال کوتاه و اضافه بار‌های نامعقول در سیستم است. کلید‌های کمپکت یا اتوماتیک در رنج‌های مختلف و وسیعی از جریان‌ها به استاندارد رسیده و در نهایت تولید و عرضه می‌گردد؛ شما می‌توانید کلید کمپکت را در رنج جریان‌های ۲۰ تا ۱۶۰۰ آمپر خریداری کنید. کلید‌های اتوماتیک دارای انواع مختلفی هستند که در ادامه آن‌ها را نام برده و توضیح خواهیم داد.

کلید اتوماتیک MCB

یکی از ساده‌ترین انواع کلید‌های کمپکت یا اتوماتیک کلید‌‌ام سی بی (MCB) می‌باشد که معمولاً دارای انواع مختلفی از جمله کلید تک پل و کلید سه پل است. معمولاً از این نوع کلید برای پروژه‌های به خصوص و مختلف مسکونی با آمپراژ بسیار وسیع استفاده می‌شود. کلید کمپکت‌‌ام سی بی‌با قدرت ۶ کیلو آمپر تا ۱۰ کیلو آمپر در بازار عرضه گردیده و به فروش می‌رسد. وظیفه اصلی این کلید حفاظت در برابر اتصال کوتاه و اضافه جریان می‌باشد. ساختار کلید MCB به صورتی است که در یک محفظه عایقی قرار دارد، این محفظه که به طور کامل عایق بندی شده یک فضای مناسب برای حفاظت مکانیکی را فراهم می‌کند.

اجزای این کلید شامل یک اتصال متحرک و یک اتصال ثابت بوده که سیم‌های خروجی و ورودی به آن وصل شده‌اند؛ قابل ذکر است که قسمت‌های فلزی کلید کمپکت MCB از آلیاژ نقره یا مس الکترولیتی ساخته شده اند. کلید‌های اتوماتیک‌‌ام سی بی‌از نظر جریان‌های تریپ لحظه‌‌ای به سه گروه تقسیم می‌شوند، که این سه گروه عبارتند از:

☑️ کلید MCB نوع B
☑️ کلید MCB نوع C
☑️ کلید MCB نوع D

کلید اتوماتیک MCCB

نوع دوم کلید‌های اتوماتیک، کلید MCCB می‌باشد که وظیفه اصلی آن حفاظت الکتریکی است، شما می‌توانید از این کلید برای یک طیف وسیع از فرکانس‌ها و ولتاژ‌های ۵۰ هرتز و ۶۰ هرتز استفاده کنید. MCCB می‌تواند تا جریان ۲۵۰۰ آمپر را داشته باشد. یکی از ویژگی‌های مهم این کلید، قابل تنظیم بودن تریپ آن می‌باشد.

کلید کامپکت یا اتوماتیک MCCB مانند کلید‌های مدار شکن دارای سه وظیفه و کاربرد اصلی می‌باشند این وظایف عبارتند از:

? تغییر وضعیت وصل بودن یا قطع بودن: از این عملکرد زمانی استفاده می‌شود که سوئیچ یا کلید دستی مناسب موجود نباشد.

? محافظت در مقابل خطاهای الکتریکی: هنگام بروز یک خطا مثل خطای خط یا اتصال کوتاه، کلید MCCB وظیفهٔ قطع جریان‌های بسیار بالایی که به وجود می‌آیند را دارد.

? محافظت در مقابل اضافه جریان: وظیفه دیگر کلید کمپکت‌‌ام سی سی بی‌محافظت در برابر جریان‌های کاری که بیش‌تر و طولانی‌تر از مقدار مجاز بوده، می‌باشد. قابل ذکر است که ساختمان کلید MCCB از اجزای مختلفی تشکیل شده است که این اجزا عبارتند از:

➡️ کنتاک‌ها
➡️ جرقه گیر
➡️ مکانیزم وصل و قطع کنندهٔ کلید
➡️ تریپ
➡️ سوئیچ
➡️ محفظه
➡️ عمل گر
➡️ ترمی

کلید اتوماتیک RCCB

نام دیگر این کلید، کلید محافظ جان می‌باشد. کلید محافظ جان وسیله‌‌ای است که می‌تواند جریان را حس کند و هر نوع جریان ولتاژی یا جریان نا متعادل را پیدا کرده و از هم جدا کند. هدف از استفادهٔ کلید محافظ جان یا کلید آر سی سی بی‌قطع کردن جریان مدار برای جلوگیری از هر گونه آسیب دیدگی یا مرگ ناشی از شوک انسانی است. این کلید قابلیت دارد که با قطع اتصال جریان در مدار اصلی از بروز هر گونه حادثه‌‌ای جلوگیری کند. کلید کمپکت RCCD به صورتی ساخته شده است که در صورت بروز هر گونه خطا در مدار آن را پیدا و خنثی کند، این کلید مقدار جریان‌های ورودی و خروجی در مدار را مقایسه کرده و در صورت نا مساوی بودن، مدار را برای سوئیچ کردن یا تریپ فعال می‌کند.

قابل ذکر است که کلید کمپکت آر سی سی بی‌یا همان کلید محافظ جان دارای مزایای فراوانی است که این مزایا عبارتند از:

⏹ محافظت در مقابل هر گونه نشتی جریان یا نشتی اضافه بار زمین
⏹ جدا کردن مدار به صورت خودکار با عبور از حساسیت رنج
⏹ دارای قابلیت خاتمه دوگانه برای اتوبار و اتصالات کابل
⏹ محافظت از دستگاه در برابر نوسانات ولتاژ
⏹ امکان استفاده از کنتاکت کمکی همراه با کلید محافظ جان در مدار

کلید اتوماتیک ELCB

نام این کلید، مخفف earth leakage circaker breaker می‌باشد. کلید کمپکت یا اتوماتیک ELCB از نظر عمل کرد دارای شباهت‌های فراوانی با کلید RCCB می‌باشد، البته مسئله مهم این است که کلید ایی ال سی بی‌برای استفاده در سنسور ولتاژ طراحی و ساخته شده است. قابل ذکر است که فناوری کلید کمپکت ELCB یک فناوری قدیمی است که امروزه کاربرد و استفاده چندانی ندارد. این کلید از نظر ساختاری به دو دسته متفاوت تقسیم می‌شود که عبارتند از کلید‌های کمپکت و کلید‌های هوایی.

? کلید‌های کمپکت: این کلید‌ها دارای ابعاد کوچک‌تری هستند و یکی از ویژگی‌های مهم کلید‌های کمپکت باز نشدن بدنه آن‌ها جهت تعمیر است.

? کلید‌های هوایی: این نوع کلید‌ها، کلید‌های فشار قوی می‌باشند که برای آمپر‌های بسیار بالا کاربرد داشته و مورد استفاده قرار می‌گیرند. یکی از معایب بزرگ کلید‌های هوایی این می‌باشد که مدت بسیار زیادی طول خواهد کشید تا به طور کامل خاموش شوند.

قابل ذکر است که اساس کار کلید‌های ایی ال سی بی (ELCB) ولتاژ‌های بسیار ساده می‌باشند. در ساختار این کلید یک ترمینال از رله وجود دارد که به وسیله برقی مربوطه وصل شده و از دستگاه در برابر نشتی‌های ناشی از ولتاژ زمین حفاظت می‌کند.

مزایای کلید اتوماتیک 

همان طور که می‌دانید کلید‌های اتوماتیک دارای مزایا و ویژگی‌های فراوانی می‌باشد به همین دلیل نیز به محبوبیت زیادی در بازار رسیده اند. مزایا و ویژگی‌های کلید‌های اتوماتیک بی‌شمار است بنابراین در ادامه تعدادی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین مزایای این کلید‌ها را بیان خواهیم کرد:

? کلید‌های اتوماتیک قابلیت کنترل دو پارامتر مهم مغناطیسی و حرارتی را دارند. قابل ذکر است که کنترل این دو پارامتر دلیل اصلی محبوبیت کلید‌های اتوماتیک می‌باشد.

? یکی دیگر از مهم‌ترین و اصلی‌ترین مزایای کلید‌های اتوماتیک استفاده مجدد از آن هاست؛ همان طور که می‌دانید فیوز‌های معمولی بعد از سوختن یا خرابی دیگر قابل استفاده نیستند و حتماً باید تعویض شوند، اما کلید‌های اتوماتیک این گونه نیست بلکه بعد از خرابی یا سوختن قابل تعمیر می‌باشند و می‌توان به صورت مجدد از آن‌ها استفاده نمود، در نتیجه شما می‌توانید با خرید کلید‌های اتوماتیک در هزینه‌های خود صرفه جویی کنید.

? کلید‌های اتوماتیک دارای قابلیت تنظیم برای رنج‌های مختلف و متفاوت را دارند.

? اگر خطایی در مدار رخ دهد، کلید‌های اتوماتیک یک اخطار جهت شناسایی و رفع خطا به کاربر می‌دهند.

? کلید‌های اتوماتیک می‌توانند به صورت مجدد تنظیم شوند و بر خلاف فیوز‌ها محافظت از مدار را به صورت کاملاً صحیح انجام می‌دهند.

انواع کلید اتوماتیک

همان طور که در ابتدای مطلب گفتیم کلید‌های اتوماتیک دارای انواع مختلفی می‌باشند و هر کدام از آن‌ها قابلیت خاص خود را دارند. قابل ذکر است که کلید‌های اتوماتیک به دو صورت فشار ضعیف و فشار متوسط در بازار عرضه می‌شود که هر کدام از این دو نوع دارای زیر مجموعه‌هایی می‌باشند و هر کدام از این زیر مجموعه‌ها برای کار‌های متفاوتی قابلیت دارند، البته کلید‌های اتوماتیک فشار ضعیف کاربرد بیش‌تری دارند و از استقبال بیش‌تری نیز برخوردار هستند. زیر مجموعه کلید‌های اتوماتیک فشار متوسط عبارتند از:

☑️ دژنکتور روغنی
☑️ دژنکتور گازی یا SF6
☑️ دژنکتور خلا

کلید‌های اتوماتیک فشار ضعیف نیز به طور کلی به سه دستهٔ کلید هوایی، کلید مینیاتوری و کلید اتوماتیک کمپکت تقسیم می‌شود که هر کدام از آن‌ها دارای زیر مجموعه‌هایی به عبارت زیر می‌باشند:

⏩ کلید‌های اتوماتیک کمپکت یا‌‌ام سی سی بی (MCCB)
⏩ کلید‌های اتوماتیک هوایی یا‌‌ای بی‌سی (ABC)
⏩ کلید‌های مینیاتوری یا‌‌ام سی بی (MCB)
⏩ کلید‌های محافظ موتور یا‌‌ام پی سی بی (MPCB)
⏩ کلید‌های محافظ جان یا آر سی سی بی (RCCB)

مشخصات کلید اتوماتیک

کلید‌های اتوماتیک دارای یک ساختمان داخلی متشکل از سه عدد کنتاکت اصلی یا قدرت، کنتاک‌های جرقه گیر و کنتاکت‌های فرعی یا کمکی هستند. حتماً دقت داشته باشید که شناخت و انتخاب صحیح کلید‌های اتوماتیک در بهره برداری و طراحی از سیستم‌های مختلف و متنوع الکتریکی از اهمیت فراوانی برخوردار است. قابل ذکر است که بدنه کلید‌های اتوماتیک بسیار مستحکم است زیرا جنس این بدنه از قالب‌های تزریقی بسیار محکم و استوار ساخته شده است. یکی از مهم‌ترین پارامتر‌های کلید‌های اتوماتیک قدرت قطع آن‌ها می‌باشد که نشان دهندهٔ تحمل این کلید‌ها در مواجهه با اتصالات کوتاه است. قابل ذکر است که کلید‌های اتوماتیک از نظر قابلیت تنظیم دسته بندی می‌شوند و این دسته بندی به صورت زیر می‌باشد:

? غیر قابل تنظیم یا ثابت
? دارای قابلیت تنظیم توسط رله حرارتی
? دارای قابلیت تنظیم توسط رله مغناطیسی
? دارای هر دو نوع قابلیت تنظیم یعنی تنظیم رله حرارتی و یا مغناطیسی

کلید‌های اتوماتیک از نظر حفاظت نیز به سه دسته تقسیم می‌شوند این سه دسته عبارتند از:

? محافظت در برابر اضافه بار‌ها
? محافظت در برابر اتصالات کوتاه
? محافظت از پل چهارم کلید‌های اتوماتیک

حتماً توجه داشته باشید نصب انواع مختلف کلید‌های اتوماتیک را به فرد متخصص بسپارید.

سخن نهایی

دستگاهی که برای محافظت از وسایل برقی و تجهیزات مختلف مانند کابل و سیم، مدار در مراکز مسکونی و صنعتی، دستگاه های صنعتی و … در برابر عواملی مانند اتصال کوتاه و اضافه بار استفاده می شود، قطع کننده مدار می گویند. نام دیگر دکمه های اتوماتیک، کلید فشرده است. تفاوت بارز کلیدهای مدار با کلیدهای بدون مدار، وجود رله هایی در ساختار قطع کننده مدار است که هر کدام وظیفه خاصی دارند، اما کلیدهای برق فقط برای روشن و خاموش شدن استفاده می شوند و هیچ رله ای ندارند. برای مثال کنتاکتور نوعی قطع کننده مدار غیر مدار است.

بروزرسانی 16.12.00